Akü Nedir ?
Elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depo edip ihtiyaç halinde dış devreye bir elektriksel yük bağlandığında bunu elektrik enerjisi olarak veren cihaz akü olarak adlandırılır. Akünün bir diğer görevi ise araç motorunun çalışabilmesi için gerekli olan marş basma gücünü sağlamaktır denilebilir. Araç üzerinde bulunan ve de radyo, aydınlatma, havalandırma gibi elektrik enerjisine ihtiyaç duyan ekipmanların elektrik ihtiyacını sağlayan cihazlar akü olarak adlandırılır. Peki araba akü çeşitleri nelerdir ?
Araba Akü Çeşitleri Nelerdir ?
Aküler;
- Kurşun asit
- Nikel kadmiyum
- Nikel demir
- Lityum-Iyon
- Nikel Metal-Hidrürgibi kullanılan metal cinslerine göre çeşitlere ayrılmaktadır. En yaygın kullanılan akü çeşidi ise kurşun-asit akümülatörleridir. Kurşun-asit aküler temel olarak kuru ve sulu olarak da kendi içinde ikiye ayrılır.
Sulu Aküler
Sulu akülerin en fazla kullanılan çeşitleri starter veya SLI olarak da bilinen klasik tipte olan araba aküleridir. Bu araba aküleri de kendi içinde tam kapalı veya buşonları açılabilen olarak yine ikiye ayrılmaktadır. Ancak bu iki tip akünün iç yapısı birbirleri ile aynıdır. Yani anlatmak istediğimiz her ikisi de klasik tipte olan kurşun asit akülerdir. Burada belirtmemiz gereken kapalı akülerin tek farkı buşonlarının açılamıyor olması. Bu akülere su eklenemez. Bu yüzden de voltaj düzenekleri iyi olan araçlara takılması daha uygun olmaktadır.
Saydıklarımıza ek olarak sulu aküler kapsamına giren iki çeşit akü daha var. Bunlar; stasyoner (sabit tesis) ve traksyoner (forklift) aküleri. Ancak bu akülerin iç yapısı ve kullanım alanları daha farklıdır.
Kuru Aküler
Araba akü çeşitleri yazımızda kuru aküler de yerini alıyor. Kuru yani VRLA olarak bilinen akülerin iç yapıları ve teknolojileri diğerlerinden farklıdır. VRLA (Valf ayarlı kurşun asit-akü) kelimesinin Türkçe karşılığı sübap ayarlı kurşun asit akü demektir. Bu aküler de iç yapılarına göre ikiye çeşide ayrılmaktadır. Bunlar; AGM (elektroliti separatörlere emdirilmiş) ve jelli VRLA aküleri. Peki bu akülerin özelliği nedir ? Temel özellikleri asit taşımıyor olmaları ve sızdırma yapmıyor olmaları. Gaz çıkışı minimum seviyededir. Bu yüzden de çok güvenlilerdir ve rafta bekleme ömürleri çok daha uzundur. Sulu aküler ile kıyaslandığında da titreşime karşı daha dayanıklıdır. Sevkiyatları, taşınmaları oldukça sorunsuzdur. Kullanım alanları ise;
- Kesintisiz Güç kaynakları ( UPS ),
- Bilgisayarlar ve bilgisayar destekli otomasyon sistemleri,
- Bilgisayar destekli üretim / ambalajlama tezgahları (otomotiv, metal işleme, tekstil vb.)
- Tıbbi elektronik cihazlar, hastaneler
- Hava alanı aydınlatması
- Hava trafik kontrol merkezleri
- Askeri radar sistemleri
- Haberleşme ve yayın kuruluşları
- Barkod cihazları
- Acil durum aydınlatma sistemleri
- Sabit tesisler
- Tekneler ve santrallerdir diyebiliriz.
Jel Akü
Jel aküler, kuru akülerin bir çeşididir. İçerisinde jel kıvamında elektrolit bulunduğu için adını buradan almıştır. Jel aküler bakımsız akü adı ile de bilinmektedir. Su ilavesi gibi ekstra bakım gerektirmezler.
Jel akülerin sulu akülerden farkları
- Jel akülerin sulu akülere kıyasla %75 daha fazla kapasiteye sahip olmaları ile öne çıkarlar.
- Daha yüksek performans sunmaları ile bilinen jel aküler sıvı akülere kıyasla daha yüksek fiyata sahiptirler.
- Jel akülerin bir diğer avantajı ise avantajlarından sıvı bulunmadığı için sızdırma yaparak çevreye zarar verme gibi bir ihtimal söz konusu bile değildir.
- Jel aküler sulu akülere kıyasla 4-5 kat daha uzun ömürlü olmaları ile bilinirler.
- Son fark ise jel aküler, teknelerden güneş enerji sistemlerine kadar uzanan geniş bir kullanım alanına sahipler.
Starter Akü
Kendi adı dışında marş basma aküsü, yol verme aküsü, başlatma aküsü, start aküsü gibi isimler ile de bilinirler. Bu akü modelleri özellikle araçlarda ve jeneratörlerde kullanılırlar. Örnek verecek olursak otomobilinizi çalıştırırken, kontağı çevirdiğinizde aracın çalışması için gereken elektrik enerjisi bu aküden sağlanmaktadır. Anlık olarak yüksek akımlar çekilir. Bu yüzden sürekli sabit bir akım çekmeye uygun değillerdir.
Aküler her ne kadar oldukça önemli parçalar olsalar da az da olsa çevreye zararları vardır. Belirtmemiz gereken bir diğer husus ise bu önemli parçanın uzun süre işlevlerini yerine getirebilmesi için periyodik olarak bakımlarının yapılması gerektiği. Bakımını yapmadığınız ya da yaptırmadığınız akü, aracınızın performansını düşürebilir hatta yolda kalmanıza bile sebep olabilir.
Güzel bilgiler. Teşekkurler