Yaz mevsiminin gelmesi ile havalar ısındı. Havaların ısınması ile birlikte aracın soğutma sistemi daha fazla çalışır. Aracınızın soğutma fanının daha sık devreye girmesi bunun göstergesidir. Bazı araçlar haddinden fazla ısınarak hararet yapıyor. Aracın hararet yapması motor için oldukça kötü sonuçlar doğurabilir. Hararetin temel sebebi soğutma sisteminin görevini tam olarak yerine getiremiyor olmasıdır. Bu durum devirdaim (su pompası) gibi mekanik parçanın bozulmasından kaynaklanabileceği gibi hiçbir sorun yokken bir kablonun devreyi tamamlamayıp fanın açılmamasından da kaynaklanabilir. Yazımızın devamında Araba neden hararet yapar? Sorusunun cevabı hakkında detayları sizlere sunduk.
Araba Nasıl Çalışır?
Otomobillerin çalışma prensibi, yakıt yanma odasına ulaşıp yakılır. Açığa çıkan enerji ile pistonlarda doğrusal hareket oluşur. Oluşan doğrusal hareket krank mili sayesinde dairesel harekete dönüşür. Dönme kuvveti, şanzımana iletilerek hareket sağlanır. Motorların çalışma verimleri vardır. Bu verim dizel otomobillerde daha yüksekken benzinli otomobillerde daha düşüktür. Dizel otomobillerde verim ortalama %40’tır. Bu durumda kayıp %60 olmaktadır. Kayıp olmasının sebebi sürtünme kuvvetidir. Metaller arasında bulunan sürtünme kuvveti sonucunda ısı oluşur. Motorun çalıştıkça ısınmasının nedeni de budur. Dizel motorların benzinli motorlara göre daha geç ısınmasının sebebi de dizel motorların daha yüksek verimlilikte çalışmasıdır. Aynı şekilde yeni ve eski otomobiller arasında da ısınma süresi farkları vardır. Motorun sabit bir sıcaklıkta çalışması istenir. Motorların en verimli çalışma sıcaklığı modelden modele değişir. Araçların fan açma derecesinin birbirinden farklı olmasının sebebi de budur. Yani motor çalışır ısınır. Soğutma sistemi motoru soğutur. Bu şekilde devam eder. Peki soğutma sistemi nasıl çalışır?
Soğutma Sistemi Nasıl Çalışır?
Motorun çalıştıkça ısındığından biraz önce bahsetmiştik. Motor ısındıkça içerisinde bulunan su da ısınır. Su ısınınca motor içerisi ile radyatör bölümü arasında kapı görevi gören termostat açılır. Motor içerisinde ısınan su radyatörde soğuyan su ile yer değiştirir. Yer değiştirmesini sağlayan ise motorda bulunan devirdaimdir. Suyu pompalar. Motor sıcaklığı biraz düşer. Ancak kullanılmaya devam edince sistemdeki tüm su ısınmış olur. Bu durumda ise fan müşürü ısınır ve üzerinde bulunan elektriği geçirir hale gelir. Böyle olunca da fan devreye girer. Motor soğutma sıvısı soğur. Müşür devreden çıkar ve fan durur. Soğutma sisteminin çalışmasındaki temel prensip budur.
Araba Neden Hararet Yapar?
Arabanın hararet yapmasının birçok nedeni vardır. Hararetin başlıca sebeplerini alt başlıklar halinde verelim:
Soğutma suyunun bitmesi: Motor içerisinde bulunması gereken soğutma suyu bulunmazsa; motor soğuyamaz. Hatta ve hatta sistemdeki su bitmişse aracın anlık hararet durumunu dahi göremezsiniz. Çünkü aracın harareti motor soğutma suyunun sıcaklığı ile ölçülür. Soğutma suyu normal şartlarda bitmez. Suyun bitmesi için ya bir kaçak olması ya da aracın contasının yanık olması gerekir. Conta yanıkken su yanma odasına dolarak egzozdan dışarı atılır.
Devirdaim Arızası: Devirdaimin görevi motor içerinde bulunan soğutma suyunu pompalayarak taşımaktır. Motorda ısınan su radyatöre gider. Radyatörde soğuyan su motora gider. Devirdaim arızalanınca radyatördeki su soğuk kalır. Motordaki su sıcak kalır. Hararete sebep olur.
Termostat Arızası: Araçta bulunan termostatın arızalanması, motorda aşırı ısınan suyun radyatördeki ile yer değiştirmesini engeller. Yani aradaki kapı açılamaz. Böyle olunca da araç hararet yapar. Durum fark edilmezse araç conta yakar. Conta yanmalarının ana nedeni termostat arızasından kaynaklanmaktadır.
Contanın Yanık Olması: Aracın silindir kapak contasının yanık olması, soğutma sistemi içerisine hava basılmasına neden olur. Oluşan basınç ve hava sebebiyle araç hararet yapar. Daha büyük sorunlar oluşabilir.
Yanlış LPG Montajı: Lpg sisteminin soğutması aracın motorunun soğutma sistemi ile çalışır. lpg sistem montajı yapan firmalar bir hata sonucunda yanlış bağlantı yaptıklarında aracın soğutma sistemine hava dolar. Bu durum da hararet ile sonuçlanır.
Fan Müşürü Arızası: Aracın fan müşürü arıza yaptığında araç ısındığını anlayamaz ve fanı çalıştırmaz. Fan çalışmazsa araç devamlı ısınır. Devamlı ısınan araç da hararet yapar. Aynı şekilde aracın fan motorunda sorun varsa müşür emir verse dahi fan motoru bozuk olduğu için çalışmayacak ve araç soğuyamayarak hararet yapacaktır.
Radyatör Tıkanması: Radyatörün içerisinde dışardan hava geçişi olabilmesi için ince kanallar bulunmaktadır. Radyatör antifriz kullanılmadığında oluşan pas ile tıkanır. Bu durumda su rahatça geçemez ve araç hararet yapar.
Hararet Motora Zarar Verir mi?
Otomobil motorlarının hararet yapması sonucunda büyük masraflar oluşabilir. Hararet yapmak motorun aşırı ısınması anlamına gelir. Aşırı ısınan motorda yanma odasına en yakın olan parçalar ilk zarar görenlerdir. Genelde ilk olarak silindir kapak contası yanar. Silindir kapağının yüzeyi bozulur. Motor bloğunun yüzeyi bozulur. Pistonlar erir. Motor kullanılamaz hale gelir.
Her Hararet Yapan Araba Conta Yakar mı?
Conta yanması hararetin bir sonucudur. Ancak her hararet conta yanmasına neden olmayabilir. Bu durumda önemli olan hararetin fark edildiği zamandır. Erkenden fark edilirse conta yakmayabilir. Ancak fark edilmez ve yola devam edilirse sorun büyür.
Hararet Yapan Motor Stop Edilir mi?
Araç ile seyir halindeyken hararetin yükseldiği görülebilir. Hararet yükseldiğinde aracı durdurmanız gerekir. Aracın fanı çalışıyorsa motor rolanti devrinde çalışır halde bekletilerek soğuması sağlanır. Ancak aracın fanı çalışmıyorsa aracı stop etmek gerekir. Aksi halde sadece silindir kapak contası yerine tüm motor hasar alabilir.
Hararet Göstergesi Ne zaman tehlikeli?
Hararet göstergesi motordaki suyun sıcaklığını gösterir. Aracın optimum çalışma sıcaklığı motordan motora değişse de ortalama 90 civarıdır. Bu motor harareti kaç olmalı sorusunun da cevabıdır. Aracınızın harareti 90’ı geçip 100’e yaklaştığında temkinli olmalısınız müsait bir yerde mola verip araç kontrolünü sağlamalısınız.
Termostatsız Araba Hararet Yapar mı?
Termostat soğutma sistemi elemanlarından biridir. Arızalanıp çalışmadığında hararete sebep olabilir. Hararet ile ilgili problemi olan araçlarda termostat iptal edilir. Termostatsız şekilde kullanılır. Bu durumda araç hararet yapmayacaktır. Tabi silindir kapak contasında bir sorun varsa hararet kaçınılmazdır.
