Otomobiller birçok kişinin günlük hayatta kullandığı ulaşım araçlarıdır. Otomobiller ile keyifli ve sorunsuz yolculuklara çıkmak için bakımlarının zamanında yapılması gerekmektedir. Ancak rutin bakımlar dışında da otomobillerde arızalar oluşabilir. Özellikle bazı arızalarda erken teşhis oldukça önemlidir. Özellikle eski model araçlarda metal yorgunluğu oldukça fazladır. Bakım dışında oluşan arızaların büyük çoğunluğunun sebebi metal yorgunluğudur. Otomobilinizi kullanırken normal dışında bir ses duymak oldukça sinir bozucudur. Ancak birçok kişi bir sorun oluşana kadar aracını kullanmaya devam etmektedir. Yolda kalan araçların büyük çoğunluğu da araçta oluşan sesi duymazdan gelen sürücülerin araçlarından oluşmaktadır. En sık görmezden gelinen seslerden biri de debriyajda oluşan seslerdir. Manuel otomobillerde vites geçişlerini sağlamak için debriyaj sistemi bulunmaktadır. Zamanla eskiyen otomobillerde bazı sesler oluşmaktadır. Araç rolantide çalışırken gelen ses debriyaj pedalına basıldığında gitmektedir. Aynı şekilde debriyaja basıp vites değişimi yapılırken de ses çıkabilmektedir. Debriyajdan gelen sesler ve nedenleri hakkında detaylar yazımızın devamında.
Debriyaj Sistemi Nedir?
Debriyajın otomobillerdeki görevi, aracın vites değişimine olanak sağlamaktır. Debriyaj, bu işlemi vites kutusu ile motor arasındaki bağlantıyı keserek gerçekleştirir. Bir motorlu taşıtta motor ile şanzıman arasında yer alan ve kavrama da denilen debriyaj, aracın ilk hareketinde sorunsuz kalkış yapmasına yardımcı olur. Araç çalışırken görevi, motordan şanzımana hareket aktarımını geçici olarak kesintiye uğratmaktır. Debriyaj sistemi, eski model araçlarda “Debriyaj teli” olarak adlandırılan bir parça ile çalışırken, yeni model araçlarda, Hidrolik sıvısı ve merkezle çalışır.
Debriyaj Nasıl Çalışır?
Otomobillerin harekete geçmesi için motorda oluşan dönme kuvvetinin tekerlere ulaşması gerekiyor. Hızlanma süreci bir anda gerçekleşmez. Aşamalı olarak vites arttırımı yapılarak gerçekleşir. Vites arttırmadan aracı zorlayarak yüksek hızlara ulaşmaya çalışmak aracınızın fazla devir çevirmesine ve yıpranmasına neden olur. Otomobillerin hızlanması için gerekli olan vites arttırımı debriyaj sistemi sayesinde gerçekleşir. Debriyaj sistemi; baskı, balata ve rulmandan oluşur. Bu sistem sürtünme ile çalışmaktadır. Motor çalışır vaziyetteyken baskı ve balata volantla birlikte döner. Rulman ise aralarında bulunur. Aracı kullanan kişi debriyaj pedalına bastığında rulman, Baskının şemsiye adı verilen çubuk yapılarına baskı yaparak, Balatayı boşa çıkarır. Boşa çıkan balata sabit kalır. Yani motor hareketini şanzımana iletmez. Şanzıman durduğu için vites geçişlerine müsâde eder. Vites değişimi yapılır. Debriyaj pedalı yavaşça bırakıldığında, baskının şemsiyeleri yavaş yavaş normal haline gelir ve araç hareket etmeye başlar. Bu işleme kavrama adı verilir. Bu işlem sürtünme kuvveti ile çalıştığı için zamanla aşınır. Balata biter, baskının ise şemsiyeleri aşınır.
Debriyajdan Gelen Sesler ve Nedenleri
Otomobiller kullanıldıkça eskirler. Eskiyen otomobillerde arıza riski yeni otomobillere oranla daha fazladır. Manuel vitesli otomobillerde debriyajdan ses gelmesi olası bir sorundur. Çözümü çok zor değil ancak biraz maliyetlidir.
- Rolantide ses gelir, debriyaja basıldığında kesilir.
- Vites değiştirildiğinde gelir.
Debriyaja basıldığında kesilen ses: Bu sesin kaynağı debryaj rulmanıdır. Debriyaj rulmanı, debriyaj seti içerisinde bulunan bir parçadır. Baskı balata ve rulman olarak set halinde değiştirilir. Bu işlem için aracın şanzımanının sökülmesi gerekir. İşlem süresi yarım gün olarak gerçekleşir.
Vites Değişiminde Gelen Ses: Bu ses, debriyajdan değil şanzımandan gelir. Ancak sesin oluşmasının nedeni debriyaj olabilir. Debriyaj sistemi elemanlarından biri olan debriyaj merkezi, zamanla görevini yapamaz hale gelir. Merkez çalışmadığında debriyaj sistemi tam anlamıyla çalışmaz ve vites değiştirirken tam ayırma olmadığı için ses çıkar. Bu sesin bir başka nedeni ise debriyaj baskısının arızalanmasıdır. Baskı arızalandığı için ayırma işlemini tam olarak yapamaz. Ayırma yapamadığı için vites geçişlerinde ses çıkabilir. Debriyaj seti değişimi ile sorun çözülecektir.
