Aracınız ile seyahat ettiğiniz sırada bir de baktınız ki hararet göstergesi 90’ın üzerine çıkmış veya kaputunuzdan buhar yükseliyor. Öncelikle sakin olun. Bu aracınızın hararet yaptığı anlamına geliyor. Peki araba neden hararet yapar
Hararet nedir ?
Hararet basitçe, motorun aşırı ısınması sebebiyle su kaynatması durumuna denmektedir. Daha genel bir tabir ile benzinli ya da dizel motorlu araçlarda fosil yakıtların yakılması ile sonucu enerji açığa çıkar ve bu sayede aracın hareket etmesi sağlanır. Fakat bazı durumlarda bu yanma sonucu ortaya çıkan sıcaklık istenmeyen seviyelere ulaşır. Bu nedenle de hararet ile karşılaşılır.
Otomobilinizin hararet yapıp yapmadığını gösterge panelinde bulunan ve ‘hararet göstergesi’ olarak adlandırılan göstergeye bakarak anlayabilirsiniz. İbre 90’ın üstünde olmamalıdır. Eğer ibre 90’ın üzerinde ise, motorunuzda ısınma problemi var diyebiliriz.
Soğutma Sistemi Nasıl Çalışır?
Motorun çalıştıkça ısındığından biraz önce bahsetmiştik. Motor ısındıkça içerisinde bulunan su da ısınır. Su ısınınca motor içerisi ile radyatör bölümü arasında kapı görevi gören termostat açılır. Motor içerisinde ısınan su radyatörde soğuyan su ile yer değiştirir. Yer değiştirmesini sağlayan ise motorda bulunan devirdaimdir. Suyu pompalar. Motor sıcaklığı biraz düşer. Ancak kullanılmaya devam edince sistemdeki tüm su ısınmış olur. Bu durumda ise fan müşürü ısınır ve üzerinde bulunan elektriği geçirir hale gelir. Böyle olunca da fan devreye girer. Motor soğutma sıvısı soğur. Müşür devreden çıkar ve fan durur. Soğutma sisteminin çalışmasındaki temel prensip budur.
Araba Neden Hararet Yapar?
Arabanın hararet yapmasının birçok nedeni vardır. Hararetin başlıca sebeplerini alt başlıklar halinde verelim:
Soğutma suyunun bitmesi:
Motor içerisinde bulunması gereken soğutma suyu bulunmazsa; motor soğuyamaz. Hatta ve hatta sistemdeki su bitmişse aracın anlık hararet durumunu dahi göremezsiniz. Çünkü aracın harareti motor soğutma suyunun sıcaklığı ile ölçülür. Soğutma suyu normal şartlarda bitmez. Suyun bitmesi için ya bir kaçak olması ya da aracın contasının yanık olması gerekir. Conta yanıkken su yanma odasına dolarak egzozdan dışarı atılır.
Devirdaim Arızası:
Devirdaimin görevi motor içerinde bulunan soğutma suyunu pompalayarak taşımaktır. Motorda ısınan su radyatöre gider. Radyatörde soğuyan su motora gider. Devirdaim arızalanınca radyatördeki su soğuk kalır. Motordaki su sıcak kalır. Hararete sebep olur.
Termostat Arızası:
Araçta bulunan termostatın arızalanması, motorda aşırı ısınan suyun radyatördeki ile yer değiştirmesini engeller. Yani aradaki kapı açılamaz. Böyle olunca da araç hararet yapar. Durum fark edilmezse araç conta yakar. Conta yanmalarının ana nedeni termostat arızasından kaynaklanmaktadır.
Contanın Yanık Olması:
Aracın silindir kapak contasının yanık olması, soğutma sistemi içerisine hava basılmasına neden olur. Oluşan basınç ve hava sebebiyle araç hararet yapar. Daha büyük sorunlar oluşabilir.
Yanlış LPG Montajı:
Lpg sisteminin soğutması aracın motorunun soğutma sistemi ile çalışır. lpg sistem montajı yapan firmalar bir hata sonucunda yanlış bağlantı yaptıklarında aracın soğutma sistemine hava dolar. Bu durum da hararet ile sonuçlanır.
Fan Müşürü Arızası:
Aracın fan müşürü arıza yaptığında araç ısındığını anlayamaz ve fanı çalıştırmaz. Fan çalışmazsa araç devamlı ısınır. Devamlı ısınan araç da hararet yapar. Aynı şekilde aracın fan motorunda sorun varsa müşür emir verse dahi fan motoru bozuk olduğu için çalışmayacak ve araç soğuyamayarak hararet yapacaktır.
Radyatör Tıkanması:
Radyatörün içerisinde dışardan hava geçişi olabilmesi için ince kanallar bulunmaktadır. Radyatör antifriz kullanılmadığında oluşan pas ile tıkanır. Bu durumda su rahatça geçemez ve araç hararet yapar.
Radyatörün hava yapması:
Antifriz veya su değişimi sonrası radyatör hava yapabilir. Silindir kapağının çatlaması veya kapak contasının yanması da radyatörün hava yapmasına neden olan faktörlerden biridir. Hava yapan radyatör motorun aşırı ısınmasına sebep olarak motorun hararet yapmasını tetikleyebilir.
Yanlış vites değiştirme:
Arabayı zorlama gibi sürücü hataları aracın hararetini yükselten sebepler arasındadır.
Devir daim pompasının kaçak yapması:
Soğutma sistemi içinde yer alan devir daim pompası, motor sıcaklık seviyesini belirli sıcaklıkta tutma görevi yapar. Radyatördeki suyu basınç ile silindire vererek su dolaşımına katkıda bulunur. Aracınız hızlandıkça hararet iniyor, yavaşladıkça artıyorsa devir daim pompasında kaçaktan şüphelenmeniz doğrudur.
Vantilatör kayışının gevşek veya kopuk olması:
Harareti de yükselten bu durum hararet yükselmesine ek olarak aracın hareket etmesinde de güçlük yaşanmasına sebep olur.
Aracım hararet yaptı ne yapmalıyım ?
Otomobiliniz hararet yaptığında öncelikli olarak yapılması gerekenler hararete sebep olan arızaya göre değişiyor.
İlk olarak gölge ve serin bir yer bularak aracınızı park edin. Kaputu açıp bir süre motorunuzun soğumasını bekleyin. Motor tamamen soğuduktan sonra radyatör kapağını açın. Bu durumda motorunuzun soğuk olması özellikle çok önemli. Aksi durumda yüksek basınçlı su sıçrayarak vücudunuzu yakabilir. Radyatör kapağını açtıktan sonra su seviyesini kontrol edin, eğer azsa su ekleyin. Su seviyesi normal ise aracınızı acilen bir tamirciye götürmenizin vakti gelmiş demektir.
- Eğer aracınızın motorundan buharlar yükseliyor ise, aracınızın hemen sağa çekip durdurun ve motoru soğumaya bırakın.
- Aracınızın devri arttıkça hararet yükseliyorsa motor devri düşürülebilir. Aracınız hareket halindeyken eğer önünüzde yeterli bir açık alan varsa, hafif eğimli bir yolda aracınızı küçük bir vitese takıp ayağınızı gazdan çekmeyi deneyin. Gaz kesildiğinde motorunuz da yakıtı kesecektir daha sonra ise hareket halindeki motorun devir daim pompasının çalışmaya devam etmesiyle motor ısısı düşecektir.
- Arabanızı rölantide bekletip hararetini gözlemleyebilirsiniz. Araç rölantideyken hararet düşüyorsa sorunu yakıt sisteminizden kaynaklanıyor olma ihtimali yüksek. Bu durumda aracınıza fazla yük bindirmeden en yakın servise götürmeniz gerekmektedir.
Aracınız hararet yaptığı durumda ne yapmamalısınız ?
- Eğer hararet yapan aracınızda gözle görülür bir su veya buhar fışkırması var ise radyatör veya su deposu kapağını açmamalısınız. Kapakları açmanız halinde fışkıran sıvı sizi yaralayabilir. Aynı zamanda silindir kapak contasına, motora ve hararet müşürüne zarar verebilir.
- Sıcak motora kesinlikle soğuk su dökmemelisiniz.
- Isınmış motor suyuna soğuk su ekleyerek motoru çalıştırmayı denemeyin. Çünkü soğuk su termal şok yaratıp çatlamalara sebebiyet verebilir.
Yolda kalmak istemiyorsanız soğutma sisteminize iyi bakmanız gerekiyor!
Soğutma sisteminin bakımı için aşağıdaki parçaların bakımını ve kontrolünü yaptırmalısınız:
- Radyatör hortumu kontrolü
- Antifriz suyu değişimi
- Hararet müşürü ve göstergesi kontrolü
- Soğutma suyu kontrolü
- Soğutma fanı kontrolü ve bakımı
Hararet Sonucunda Olacaklar Nelerdir?
Otomobillerin soğutma sisteminde oluşan küçük bir aksaklık bile aracın hararet yapmasına sebep olabilir. Araç hararet yapınca motor soğutma suyu soğuyamaz. Su ısınmaya devam eder ve basınç oluşur. Motor içerisindeki suyun sıcaklığı 120-130 dereceleri bulabilir. Hararet sonucunda motorda gerçekleşen ilk sorun silindir kapak contasının yanmasıdır. Contanın yanması ile birlikte silindir kapağında yamulma meydana gelebilir. Hararet farkedilmeyip yola devam edilirse; silindir kapağı çatlar. Motor blok yüzeyinde atık oluşur. Biraz daha kullanıldığında pistonlar erimeye başlar. Piston eriyip yola devam edilince segmanlar erir ve motor kilitlenir. Böyle bir durumda yapılması gereken komple motor revizyonudur. Motor revizyonu gibi büyük bir soruna neden olan sıkıntı bazen sadece su hortumu gibi ucuz bir parçanın hasar almasından kaynaklanabiliyor.
Araç Kullanırken Dikkat Edin
Otomobillerin göstergelerinde bulunan uyarı bölümleri, motorun anlık durumunu sizlere bildirir. Eski model araçlarda hararet göstergesi, motorun anlık sıcaklığını size gösterir. Araç kullanırken hararet durumunu ara ara kontrol etmek gerekir. Aksi halde küçücük bir sorun büyür ve çok büyük masraflara yol açabilir.
Hararet Artışına Yardımcı Sebepler
Motor içerisinde birçok soğutma sistemi elemanı vardır. Bu elemanlardan birinin dahi arıza yapması, hararet artışına sebep olabilir.
Soğutma Suyunun Eksik Olması:
Antifrizsiz araç kullanımı uzun vadede korozyon oluşumuna neden olur. Korozyonun devamında ise çürüme meydana gelir. Bu sebeplerden su kaçakları oluşur. Su eksilince motor soğutma sistemi çalışma stabilitesini kaybeder ve motor soğuyamaz. Isınan motor hararet yapar. Bu durumda yapılması gereken, motor soğukken soğutma suyunu tamamlayıp en yakın servise gitmektir.
Termostatın Açmaması:
Termostatın görevi motorun sıcaklığını olabildiğince sabit tutmaktır. Su ilk olarak yalnızca motor içerisinde dolaşır. Su belirli bir sıcaklığa ulaşınca termostat açılır ve motor içerisindeki sıcak su tüm sisteme yayılır ve soğur. Su yeterince soğuduğunda termostat kapanır ve bu döngü devam eder. Ancak termostatın arıza yapması, açılmamasına neden olabilir ve su soğumadan devamlı motor içerisinde döner. Sonuç hararet ve farkedilmez ise conta akabinde de motor demektir. Bu durumda yapılması gereken sık mola vererek aracı servise götürmektir. Mesafe uzunsa çekici çağırmalısınız
Fan Açmaması:
Soğutma suyunun soğuması için soğutma fanının çalışması gerekir. Fanın açılma emrini veren parça fan müşürüdür. Fan müşürünün arızalanması fanın hiç açılmamasına neden olur. Uzun ve boş bir yolda motor önden soğuduğu için problem olmazken bir trafiğe girdiğiniz anda araç hararet yapar. Sonucu büyük masraflardır. Bu durumda bir kablo parçası ile fan müşürünü direkt hale getirip en yakın servise gidebilirsiniz.
Su Pompası Arızası:
Su pompası soğutma sistemi içerisinde suyun dolaşmasını sağlar. Su pompası arıza yaptığında su dolaşmaz ve motor içerisindeki su çok ısınır. Radyatördeki su soğuktur. Sonuç hararet ve farkedilmez ise büyük masraf demektir. Bu durumda aracı bir an önce servise götürmelisiniz.
