Hasarlı araç ilanlarına bakanlar fark etmişti, epeyce kötü durumda olamasına rağmen satışa çıkarılanlar var. Peki, bu hasarlı arabaları kim alıyor ki ilan veriyorlar demeyin! Onların da alıcısı var. Hasarlı aracı neden alıyor ve ne mi yapıyorlar; Hasarlı araçları kimler alıyor sorusuna Mert Yılmaz cevap veriyor…

Hasarlı Araçları Kimler Alır?

Biliyorsunuz artık araç almak iyice zorlaşmaya başladı. Dizel motorlu, orta donanımlı küçük sınıf bir otomobilin fiyatı bile 100 bin TL sınırına dayandı. Doğal olarak ikinci eller de sıfırlara paralel olarak yükseliyor. Size şöyle söyleyeyim, benim de bir internet sitem var, okuyuculardan biri bir habere tıklamış ve bana mail atmış, fiyatlar yanlış diye. Hemen kontrol ettim, bir ay evvel yazdığım haberdeki fiyatlar nasıl bu kadar yanlış olabilir diye. Evet, okuyucu haklıydı. Üstelik o model, bir ayda motor seçeneğine göre 10-20 bin TL zamlanmıştı.

Beş yıldır kendi internet sitemi ve e-dergimi yapıyorum, 1996’dan beri otomobil dergiciliğindeyim ilk kez böyle bir şeye rastladım. Evet, mesleğe başladığım ilk yıllarda çalıştığım haftalık dergide sürekli fiyat kitapçığını güncellerdik ama özellikle 2000’li yıllardan sonra fiyatlar stabil hale gelmeye başlamıştı. Hatta 2010’lardan sonra aylarca zamlanmayan modeller vardı. Bunları neden yazıyorum? Hasarlı araçla ne ilgisi var? Şu ilgisi var, artık iyi bir otomobile binebilmek için bazı alternatifleri araştırmaya başlamamız gerekiyor.

Başlığımızdaki soruya yanıt vererek başlayım: Hasarlı araçları kimler alır?

Öncelikle bu tip araçların ticaretini yapanlar var. Hasarlı araçları olduğu şekilde alıp-satıyorlar. Ya da parçalarına ayırarak yedek parça ticareti yapıyorlar. Bazıları da bu tip araçları toplayıp, yürür hale getirdikten sonra satıyorlar. Bu insanların amacı o otomobile ya da araca binmek değil, tamamen ticaret odaklılar. Tabii her meslekte olduğu gibi bu işi iyi yapan da var yapmayan da. İyi niyetli olan da var kötü niyetli olan da…

Mesela size araç hasar kayıtlı diye ucuza satıyor ama çok kötü toplanmış. Bunlara dikkat etmek lazım tabii ki. Aksine hasarlı bir aracı neredeyse fabrikadan çıkmış gibi toplayanlar da var. Dediğim gibi her iş böyledir, işini iyi yapanı bulmak alıcının görevi.

Birçok yazımda belirttim, otomobil sizin ve sevdiklerinizin güvenliğinde çok önemli olan bir eşya. Tabii bunu ulaşım aracı olarak görenlere söylüyorum, bana kalırsa eşya değil, otomobil ne anlama gelir onu başka bir yazıda irdeleriz.

Uygun Fiyata Yüksek Model ve Marka

Ulaşımın içinde güvenlik söz konusu olduğundan hasarlı bir aracı almaya niyetlenmek zor olabiliyor.  Ama bu kadar panik yapmaya da gerek yok. Sıradan bir ikinci el araç alırken yapılan kontroller uygulandıktan sonra, bu işi iyi bilen bir ustaya gösterdikten ya da daha doğrusu bir ekspertiz firmasına onaylattıktan sonra hasarlı bir araç alınabilir. Bunun tek faydası daha uygun fiyata daha donanımlı ve yüksek model bir araca binebilmek olur.

Satarken de yine uygun fiyata satarsınız. Ben önerir miyim? Tabii bunun için bir genelleme yapmak zor. Belli durumlarda önerebilirim. Mesela o tip bir araca gerçekten ihtiyacınız varsa, neden olmasın? Diyelim ki bütçeniz az ama aileniz iyice kalabalıklaştı ve bir MPV’ye ya da SUV’a ihtiyaç duyuyorsunuz. O zaman dediğim gibi hasar kayıtlı bir araç düşünülebilir. Tabii yine tekrar ediyorum, gerekli kontroller yapılması kaydıyla. Aslında bir de görünmeyen eksiklikler olabilir. Araç güvenli bir sürüş sunacak şekilde iyi toplanmıştır ama orijinal parçalar kullanılmamıştır. En basitinden farlar, tamponlar yan sanayidir… Bunları tespit etmek zor olabilir.

Ağır Hasar Kayıtlı Her Araç Kötü mü?

Son dönemde işler iyice karıştı. Bazen ağır hasarlı bir araçta gerçekten önemli bir sorun olmayabiliyor. Sigorta şirketinden çok para almak için servislerde fiyat şişirilebiliyor. Bakıyorsunuz araç ağır hasar kayıtlı ama değişen parça bile yok. Tabii bunun tersi de mümkün. Unutmamak gerekir ki otomobil mekanik bir ürün. Aklınıza gelebilecek her tür hasar onarılabilir. Son dönemde klasik araç toplamaya kafayı fena taktığım için iyi biliyorum. Her tarafı pas içinde olan bir araç bile fabrikadan çıkmış hale getirilebiliyor.

Sigorta Şirketlerine Göre Hangi Araçlar Hasarlı?

Peki, hangi araçlar hasarlı olarak kabul ediliyor. Ekspertiz incelemesi sonrasında onarım masrafları aracın piyasa değerine yaklaşıyorsa bu araç ağır hasarlı olarak kodlanır. Genellikle sigorta şirketleri, hasarlı aracın tamir masrafları aracın piyasa değerinin yüzde 70’ine yaklaştığında bu aracı ağır hasarlı olarak onaylarlar. Tabii burada marka-model de önemli. Bir tamponu 10 bin TL olan araç da var 200 TL olan araç da. Şimdi diyeceksiniz ki, o aracın piyasa değeri de aynı oranda daha yüksek. Doğru ama her zaman öyle olmayabiliyor. Bildiğiniz gibi premium araçlar daha fazla değer kaybediyor. Örneğin 100 bin TL’ye aldığınız sıradan bir aracı daha bayiden çıkmadan bile 95 bin TL’ye zor satarsınız. 400 bin TL’ye aldığınız Premium bir aracı ise daha 1000 km’ye bile varmadan satmaya kalksanız oran olarak daha fazla değer kaybeder. Örneğin 2010 model bir Mercedes ya da BMW’nin piyasa değeri çok yüksek olmayabilir ama yedek parça fiyatları hâlâ yüksektir. Bu nedenle bu tip araçlar kaza yaptığında hasar çok yüksek olmasa bile perte ayrılabilirler.

Yukarıda hasarlı araçları kimler alır sorusuna genelde ticari işletmeler dedik. Genelde halkımız hasarlı araç satın alıyor ama toplandıktan sonra. Az da olsa bir kitle var ki, elini taşın altına koymaktan çekinmiyor ve aracı hasarıyla satın alıp, kendi toplamayı tercih ediyor. Bu insanlar genelde daha otomobilci diye tabir ettiğimiz, çevresinde mutlaka tamirci bir arkadaşı olan, yedek parça sektörünü bilen kişiler oluyor. Bu kişiler de genellikle bu araçları kâr etmek için alıyor ama içlerinde az sayıda da olsa binmek için bu işlere girenler var.

Son olarak, yukarıda da bahsettiğimiz gibi hasarlı araçların tamiri büyük özen gerektirir. Eski performansına dönebilmesi için işinin ehli insanlara ihtiyaç vardır. Özellikle şasi hasarları itina ile onarılmalıdır. Motor ve mekanik hasarlar da önemlidir elbette ama ikinci planda kalır. Bazen elektronik ve elektrik hasarlarının tamiri daha zor olabiliyor. Eğer şasi iyi toplanmışsa, mekanik montaj çok zor olmaz çünkü bütün parçalar yerine rahatlıkla oturur. Yine tekrar ediyorum, hasarlı bir araç iyi toplanmamışsa, tamir sürecinde yapılan ufak bir hata bile mal hatta daha önemlisi can kaybına bile neden olabilir.

Evet, kaza yapmış bir araç almak mutlaka risk barındırır. Örneğin hava yastıkları ciddi şekilde kontrol edilmelidir. Eğer patlamış ve tamir görmüşse o araçtan uzak durmanız gerektiği söylenebilir. Aslında genel kanının aksine her hava yastığı patlaması büyük bir kaza belirtisi değildir. Hava yastığının patlaması için hız, çarpılan açı gibi birçok kriter devreye girer. Bunun tam tersi de mümkündür. Geçenlerde bir arkadaşım şikâyet ediyordu, büyük kaza yaptım ama hava yastıkları açılmadı diye. Otomobilin fotoğrafına baktım gerçekten kötü görünüyordu ama dediğim gibi çarptığı açı, ön hava yastıklarının açılması için yeterli değildi. Zaten burnu bile kanamamıştı. Elimden geldiğince neden hava yastıklarının açılmadığını anlatmaya çalıştım yoksa markaya dava açmayı bile düşünüyordu. Hatta açılmadığı için şanslı olduğunu çünkü masrafın çok artacağını, ikinci el değerinin daha fazla düşeceğini anlatmaya çalıştım. Bu konuda son olarak şunu söyleyeyim, modern bir otomobilde çarpmanın şiddeti, hızı, açısı gibi etkenler bir araya geldiğinde, gerekirse hava yastığı mutlaka açılır merak etmeyin. Bu da ayrı bir yazı konusu, fazla uzatmak istemiyorum.

Boyalı Tavan Klişesi…

Bizde bir de boyalı tavan takıntısı vardır. İlk anda takla atılmış izlenimi verir, dediğim gibi iyi kontrol etmekte fayda var. Dolu hasarı nedeniyle 2020 model bir aracın tavanı bile boyanmış olabilir.

Hasarlı Araç Alınır mı?

Her zaman olduğu gibi asıl soruyu kendime sorayım. Hasarlı araç alır mıyım? Dediğim gibi bütçemin elvermediği bir aracı satın alabilmek için düşünürüm ama gerçekten ihtiyacım varsa. Ama şunu da yapmam: Daha gösterişli bir araca sahip olayım, etrafımdaki insanlar premium bir araca biniyor desinler diye hasarlı bir araç almam. Yani gösteriş için bu işe girilmez diye düşünüyorum. Aynı paraya hasarsız ama markası daha sıradan olan bir araca binerim, kafam rahat olur…