Hızlanan motordan metal kopma sesleri duyuyor musunuz? Bu çoğu sürücü için yaygın bir deneyimdir ve motordan gelen bu ses vuruntu sesi olarak bilinir. Motor vuruntusu silindirde bulunan yakıtın zamanından önce patlamasıyla gerçekleşir. Normal çalışma sırasında, buji yanma işlemini başlatılır ve silindirdeki tüm yakıtı yakar, böylece patlamayı kontrol eder.
Silindirlerde yakıt ve havanın kendiliğinden ateşlemesi motorun vuruntu sesi yapmasına neden olabilir. Bu yazımızda, hızlanan motorun vuruntu sesi yapması konusunda nedenler ve sonuçlar çerçevesinde inceleyeceğimiz bir yazı hazırladık. Bu garip ve tehlike arz eden ses hakkında öğrenmek istedikleriniz için yazımızı okumaya devam edin.
Motor Neden Vuruntu Sesi Yapar?
Motorun vuruntu sesi yapmasına neden olacak etkenleri belirlemeden önce motorun ateşleme sisteminde herhangi bir arıza olup olmadığını kontrol etmek önemlidir.
Motor hava/yakıt karışımını art arda yakar. Ancak yanma esnasında yakış ateşlemesi gerçekleşirken silindirde bulunan basınç ve sıcaklık gibi etmenler silindir içinde olması gerekenin dışında bir yere yayılım göstermesiyle vuruntu sesi sorunu gerçekleşmiş olur. Normalin dışında ve hızlı bir ateşleme gerçekleştiren bujilerde bu konuda etkilidir.
Bu vuruntu sesi nedeniyle araçta çekişte düşmeler, ilk kontak çevirmede motor çalışmasında zorlanma, rölanti de yüksek motor devri gibi etkiler meydana gelir. Ancak motor vurma sesinin daha farklı belirtileri de olabilir. bu belirtilerin ne olduğuna bir bakalım.
Yakıt ve Oktan Sayısı İlişkisi
Arabanın vuruntu sesi yapmasına en çok etki eden nedenlerin başında gelen bir etken oktan sayısıdır. Oktan sayısı genelde benzin istasyonlarında yakıt pompasının üzerinde gördüğümüz sayılardan aşina olduğumuz bir kavramdır.
Aracın vuruntu sesi yapma sebebi yakıtın erken tutuşmasıyla gerçekleşen bir durumdur. Yakıtın içerisine katılan çeşitli katkı maddeleriyle yakıtın erken yanması en aza indirilir. Bu katkı maddesi oktandır.
Oktan sayısı yakıtın basınç artışına karşı toleransını belirler. Oktan, yakıta üretici kitapçıklarında belirtilen ve gerekli miktarda katıldığı zaman tutuşturma konusunda iyi bir zamanlama sağlar. Yani erken tutuşan yakıtı geciktirir. Ancak oktan bilinenin aksine miktarı çok arttıkça aracın performansını artıran bir katkı maddesi değildir. Bu sayı arttıkça ilk başta olduğu gibi yakıt zamanından önce patlama ve motor bloğunda vuruntu sesi yapar. Bu nedenlerin sonucu olarak da aracın çekişi düşer. Başımıza gelmesini istemediğimiz bu durum motorun ömrünü kısaltmak konusunda da maalesef oldukça etkilidir.
Kötü Zamanlama
Aracın ateşlemesini düzenlemek adına ateşleme bobininden motor kontrol ünitesine giden bilgi akışı gerçekleşmezse motorda vuruntu sesleri çıkartır.
Yalın Hava/yakıt Karışımı
Yağsız bir hava/yakıt karışımınız varsa, bu yakıtın yüzdesi AFM’deki hava yüzdesine göre çok düşük olduğu anlamına gelir. Bu oksijen sensörleri gibi motor yönetim sensörleri hataları olduğunda olur, bujiler, buji telleri, yakıt enjektörleri, ve yakıt pompası kitle hava akımı sensörü. Yeterli yakıt olmadan, her silindirde, karışımları yanma zaman yanlış olacak, karışım yanlış zamanda patlamaya neden. Bu da motorun çatlamasına neden olan bazı patlamalar alakadar sonuçlanır.
Kötü Vuruntu Sensörü
Motor vuruntu sensörü yeni nesil araçlarda motor dışına takılı olan bir ses algılama sensörüdür. Aracın yakıt akışında erken bir patlama varsa bu durum yüksek bir ses ile kendisini ifade edecek ve vuruntu sensörünü devreye sokacaktır. Devreye giren sensör motor kontrol ünitesine arıza olduğuna dair mesaj gönderecektir. Ancak vuruntu sensörü ile ilgili bir sorun varsa, bu sorun algılanmaz ve motor kontrol ünitesine bir sorun olduğuna dair bir mesaj gidemez. Bu da arızadan haberi olmayan motorun sürekli olarak erken patlayan yakıtın basıncına maruz kalarak yıpranmasına neden olur.
Sorun çözümü için aracınızın sensörlerinin, farklı yük, ivme ve hızlarda verdiği tepkilerin ne olduğunu analiz ederek bu ölçümlerin standart sensör tepki ölçümleriyle karşılaştırıp doğru çözüm yoluna ulaşabilirsiniz. Bu sayede sensörün hangi alanda size sorun yarattığını bularak değişime veya onarıma gidebilirsiniz.
Arızalı Bujiler
Bujiler motorun çalışması için hava yakıt karışımını ateşleyen önemli bir araba parçasıdır. Bujiler ateşleme konusunda gereken başlangıcı yapamazsa motor pistonları tekleyecek ve yüksek bir ses yapacaktır. Bujilerin motordan gelen vuruntu seslerinin kaynağı olabilecek özellikte bir ses çıkaracağını belirtelim.
Bujiler araban içinde yerine getirdiği işlemden ve arabanın yaşı ile kilometre etkeninden dolayı yıpranacağı için değişim gerektirebilir.
Aktif Karbon Filtreleri
Aktif karbon filtre yakıt deposu içinde buharlaşan yakıtların depolanmasını ve depolanan bu yakıtın silindirlerde tıkanıklığa ve birikintiye yol açmamasını sağlarlar. Eğer bu karbonlar silindirde birikirse hava ve yakıt karışımı silindir içinde kendisine daha az yer bulacaktır ve yanma konusunda vuruntu yapacaktır. Yakıt hava karışımı silindir içerisinde kendisine ne kadar çok yer bulursa yakıtın yanma işlemi maksimum verim ile gerçekleşecektir. Bu sorundan kurtulmak adına motor temizlemek için kullanılan malzemeler, enjektör temizleyicileri, karbon filtre temizleyiciler edinerek karbon birikmelerini en aza indirerek temiz bir mekanik aksam elde edebilirsiniz.
Düşük Yağ Seviyesi
Araba motorunun kuru kuru çalışmasını beklemediğimiz için yaptığı ses kaynağına inmek adına yağ seviyesi kontrolü yapmamız beklenen bir durumdur. Motordaki yağ seviyesi düşükse krank mili ile piston çubuğu arasında boşluk oluşmaya başlar ve bu iki aralıkta sert bir sürtünme olur. Bu sürtünme yüksek bir ses duymanıza neden olur.
Bunun olmaması için motor yapısına, kilometresine uygun yağ seçmeli ve akışkanlığını koruyan yağların motor parçalarına zarar vermesini engelleyebilirsiniz. Yağ seçimini yaptıktan sonra aracınızın kullanma kılavuzunda yer alan yağ değişim günlerini takip ederek azalma ihtimali olan yağınızı rutin bir şekilde kontrol altında tutabilirsiniz.
Başka bir nedeni motor düşük yağ vurma nedeniyle olabilir. Yağ seviyesinin belli bir seviyenin altında olması durumunda, krank mili ile piston çubuğu arasındaki çubuk bir boşluk oluşmaya başlar. Bu yukarı ve aşağı giderken bir sarsıcı gürültü neden olur.
