Otomobiller, birçok kişinin günlük olarak kullandığı ulaşım araçlarıdır. Otomobillerin çalışma prensibi düşünüldüğünde; yakıtta bulunan kimyasal enerjiyi, hareket enerjisine dönüştüren bir motor; motordan çıkan dönme kuvvetini dinginleyen bir şanzıman ve aktarma organları bulunur. Şanzıman motordan gelen dönme kuvvetini dişli oranları sayesinde dinginler. Her vitesin oranı farklıdır. Vites değişimi yapıldığında debriyaj pedalına basılması, şanzımanı durdurarak vites geçişine izin verilmesini sağlar. Manuel araçlarda vites grup dişlilerini değiştiren parçanın adı senkromeçtir. Senkromeç zamanla aşınıp arıza yapabilir. Oluşan arıza sonucunda; aracınız bazı vites veya viteslere geçerken cırtlama sesi çıkartır. Bu yazımızda sizler için vitese takarken gelen cırt sesini derledik.
Vites Geçişleri Nasıl Gerçekleşir?
Şanzımanın görevi, motorda oluşan dönme kuvvetini dinginlemektir. Şanzıman içerisinde bulunan vites grup dişlilerinin oranlarına göre aracın yol alması ve hızlanması stabil bir şekilde gerçekleşir. Debriyaj pedalına basıldığında şanzımanın boşa çıkması vites değişimine izin verir. Vites değişimi için araç içerisindeki vites konumuna getirildiğinde; halatlar vasıtasıyla şanzıman içerisinde bulunan senkromeçler, dişli gruplarını hareket ettirir. Bu sayede hareketi sağlayan dişli oranları değişmiş olur. Senkromeçler zamanla kullanıldıkça aşınırlar. Aşındıklarında ise vites değişimi yaparken “cırt” şeklinde can sıkıcı bir ses gelir.
Vitese Takarken Gelen Cırt Sesi
Vitese takarken veya vites değişimi yaparken gelen cırt sesinin birçok farklı sebebi olabilir. Tek viteste oluşan arıza %95 senkromeçtir. Örneğin aracınız sadece 2. vitese geçerken ses yapıyorsa; sorunun kaynağı senkromeç olarak tespit edilir. Ancak aracınız tüm viteslerde “cırtlama” yapıyorsa sorunun kaynağı büyük ihtimalle debriyaj setinden çıkacaktır. Debriyaj setinde bulunan ve baskı adı verilen parça, siz debriyaja bastığınızda şanzımanı boşa çıkartır. Ancak zamanla baskının yayları da aşınır. Ayırma işlemini tam anlamıyla yapamaz. Durum böyle olunca da vites geçişlerinde “cart” sesi gelebilmektedir. Eski model arabalarda tüm viteslerde oluşan “cart” sesi debriyaj halatından da kaynaklanabilmektedir. Sadece eski arabalarda bulunan debriyaj halatı, debriyaj işlemini bir halat vasıtasıyla gerçekleştirmeye yarar. Yeni araçlarda debriyaj pedalı hidrolik olarak çalışır.