İnsanoğlu bir yerden bir yere giderken yorulur. Bu bir sorundur. Eski çağlarda bu yorgunluk sorununa çare olmak için hayvanların güçleri kullanılmış. Bir yere giderken ya da bir şeyler taşırken çeşitli hayvanların güçlerinden faydalanmışlar. Bu kez de taşıma kapasitesini arttırmak istemişler ve tekerleği bulmuşlar. Yakın dönemde at arabaları çok popüler olmuş ardından Henry Ford daha hızlı ve daha güçlü bir alet istemiş ve ortaya otomobiller çıkmış. Tabi ki bu gelişimler şu an anlattığım kadar basit olmadı arada atladığım onlarca terim daha mevcut ancak alınması gereken mesaj bu kadarıyla bile net, icat edilen her şey insanlığı korumak maksadıyla bir sorunu çözmeyi hedefliyor. Günümüzde de insanlığın geleceğini tehlikeye atan en büyük sorunlardan biriyse iklim değişikliği/bozulmasıdır. Neyse ki, elektrikli otomobil türleri bu sorunu çözdü ve gelecek nesillerimizi kurtardı. Hatta bir araştırmaya göre 2050 yılında karbon salınımı elektrikli otomobillerin de katkısıyla sıfıra kadar inecek. Peki bu bahsi geçen elektrikli otomobil türleri neler?
1Tamamen Elektrikli Otomobiller
Sıklıkla “Tamamen elektrikli otomobil” olarak adlandırılan bu türün çeşitli isimleri ve kısaltmaları mevcut. İngilizcede “Pure Electric Car” yani saf elektrikli otomobil olarak bilinen modeli, BEV (Battery Electric Vehicle) kısaltması altında görmeniz de mümkün.
Peki tamamen elektrikli arabaları diğerlerinden farklı kılan özellikleri nelerdir?
Tamamen elektrikli bir araba, bir veya daha fazla elektrik motorunu bir batarya ile birleştiren ve üzerinde benzinli veya dizel motor bulunmayan araba türüdür. Diğer türlere göre ekstra pil ömrü sağlar. Koronavirüs’e rağmen geçen yıla göre çok daha fazla satılan bu araç türü, muhtemeldir ki yakın gelecekte en sık rastladığımız otomobiller olacak. Tamamen elektrikli otomobil deyince tabi ki akla direkt olarak Tesla ve Elon Musk geliyor. Bu durum gayet normal olsa da elektrikli arabalar sadece Tesla’dan ibaret değiller birçok otomobil üreticisi zamanla bu sektöre doğru yöneliyorlar. Çünkü saf elektrikli arabalar geleceğin neye benzediğini gösteriyor (en azından şimdilik). Lotus gibi daha küçük spor otomobil şirketleri bile, öngörülebilir gelecekte saf elektrikli araçlara geçme niyetlerini açıkladılar.
2Tam Hibrit Otomobiller
Tam hibrit otomobiller ya da başka bir deyişle kendini şarj edebilen otomobiller, içten yanmalı bir motorla uyumlu olmasına rağmen, bir elektrik motoruyla çalıştırılabilen bir araç türüdür. Bataryaları oldukça güç olduğu için yalnızca bir iki kilometre kadar elektrikle gidebilirler. Bunun dışında; park etme veya hafif hızlanma gibi durumlarda yalnızca elektrik gücü kullanılır.
Kendini şarj edebilme olayı da benzinli ya da içten yanmalı motorlar sayesinde olurken, frenleme sırasında oluşan kinetik enerji de elektrik enerjisine dönüştürülebiliyor. Bu tarz tam hibrit otomobillerin temel amacıysa yine diğerleri gibi aynı, emisyon değerlerini kabul edilebilir seviyelere getirmek ve yakıt tasarrufu sağlamak.
3Plug-İn Hibrit (PHEV)
Plug-İn Hibrit otomobiller, tam hibrit otomobillerin elektrifikasyon olarak bir tık daha genişletilmişleridir. Tam hibrit otomobillerin bataryalarına oranla çok daha büyük bataryalara sahip olan plug-in hibrit otomobiller, doğal olarak daha fazla menzil şansı verir. Yine de tamamen elektrikli arabalardan çok daha az menzil değerlerine sahiptirler. Örneğin, bir Range Rover Evoque PHEV, şarj başına yalnızca 66 km’ye kadar elektrikli bir menzile sunar, bu da sizi bir alışveriş merkezine götürüp getirmek için ve hatta işe götürüp getirmek için yeterli olabilir. Ve uzun yolcuklarınız esnasında da içten yanmalı motorun devreye girebilmesi de bir avantaj.
Büyük ölçüde artırılmış sıfır emisyon menzilleri ile şehir etrafında dünyanın geleceğini koruyarak seyahat edebilir bir de üstüne yakıt tasarrufu sağlayabilirsiniz.
4Hafif Hibrit Otomobiller (MHEV)
İsminden de anlaşılacağı üzere bu tür otomobiller diğerlerine göre en az elektrifikasyon sağlayanlardır. Küçük elektrik motoru doğrudan motora veya şanzımana bağlanır ve bir turboşarja benzer şekilde çalışır. Kalkış ve hızlanma esnasında ciddi olarak kullanılır. Bu, yakıt ekonomisini iyileştirmeye ve emisyonları azaltmaya yardımcı olur.
Sürüş deneyimi açısında gözle görülür bir fark yaratmayan bu tür, içten yanmalı motorlarınızın ömrünü arttırmasıyla da ön plana çıkıyor.
5Yakıt Hücreli Otomobiller (FCEV)
Evet, hidrojen yakıt hücreli arabalar da elektrikli otomobil türleri başlığı altında kabul edilir. Çünkü elektrik motorları ile çalışırlar. Sadece enerjilerini bir pilde depolamak yerine, çelik ve Kevlar ile güçlendirilmiş bir haznede sıkıştırılmış hidrojen gazı olarak depolanır. Gaz, havadan gelen oksijenle birleşir ve reaksiyona girer.
Tamamen elektrikli otomobillere karşı avantajları arasında, gaz haznesinin bir bataryaya göre çok daha hafif olması ve 500 kilometre menzil için yapılan yakıt ikmali bu araçlarda 5 dakika içerisinde tamamlanırken, tam elektrikli arabalarda bu süre yarım saatin altında değildir.
Bu avantajların da tabi ki bedeli oldu. Beraberinde getirdiği dezavantajların başında maliyetli olması gelebilir. Bunun en temel sebeplerinde biriyse katalitik konvertörü için ihtiyaç duyduğu platin malzeme olduğu söylenebilir. Bunun dışında çevre açısından da bir dezavantaja sahiptir. Tahmin edebileceğiniz üzere hidrojen üretimi büyük miktarda elektrik enerjisi gerektirir ve buna ek olarak da hidrojenlerin üretim tesisinden benzin istasyonlarına getirilmesi de ayrı bir dezavantajdır.
Plug-in hibrit candır. Teslayı üçlü prize takan adam gelir aklıma hep
Tam eleketrikli otomobilller haricinde bir nebze plugin hybridler kabul edilebilir seviyeye geldi diğer maddelerde yer alan türler maalesef istenilen verim alınamadı. Yerli otomobil bosch altyapısıyla tam elektrikli gelecek umarım elektrikli şarj alt yapısı da bosch tarafından kurulursa çok isabetli olur.