Öncelikle kilitli diferansiyel nedir sorusunu anlamak için normal diferansiyelin de ne olduğunu bilmemiz gerekir. Diferansiyel, temel olarak çekişi sağlayan tekerleklerin farklı hızlarda dönmesini sağlar. Kilitli diferansiyel ise bu sistemin tam tersini yapabilmenize olanak sağlar. İhtiyacınız olduğu durumlarda iki tekerleğin aynı anda dönmesini sağlayabilir.
Diferansiyel kilitleri hem mekanik hem de elektronik olarak kullanılmaktadır. Mekanik kilitler traktörlerde veya bazı binek arazi araçlarında görülür. Elektronik diferansiyel kilitleri ise Formula 1 yarış otomobillerinde bulunur. Pilotlar diferansiyel kilidini virajdan viraja değişiklikler yapmak için kullanırlar.
Bu sistem binek otomobillerdeki gibi değildir. Binek otomobillerde diferansiyelin kilitlenme derecesi otomatik olarak ayarlanırken, Formula 1 otomobillerinde pilot tarafından ayarlanıp değiştirilmektedir.
Kilitli Diferansiyel Sistemi Nasıl Çalışır
Kilitli diferansiyeller günümüzde bir çok otomobilde standart olarak veya opsiyon olarak satışa sunulur. Bu sistemlerin çalışması için aracın dört çeker olmasına da gerek yoktur. Bazı araçlarda elektronik diferansiyel kilidi isimli bir donanım sunulur. Bu donanım tam anlamıyla bir diferansiyel kilidi değildir. Tam olarak kilitlenemeyen bu sistem aracın ABS ve ESP gibi sistemleriyle çalışır. Tekerleklerin dönüş hızları sensörlerle algılanır ve bir kayma durumunda bu tekerleğe fren yapılır.
Ayrıca dört çeker çekiş sistemine sahip olan araçların bir kısmında mekanik diferansiyel kilidi bulunur. Bu sistem gerçek anlamda bir kilittir ve istenildiği zaman bir düğme ile devreye sokulabilir. Mekanik diferansiyel kilidi tekerlekleri tam olarak kitler ve genel olarak ağır arazi şartlarında kullanılır.
Elektronik sistemler ise çok ağır arazi koşullarına uygun değildir ve genellikle aracın yol tutuşunu arttırmak için kullanılır.
Diferansiyel Kilidi ne işe yarar?
Tekerleklerden bir tanesi patinaja düştüğü durumlarda diğer tekerlek çekişten düşer. Böyle bir senaryoda araç bulunduğu yere saplanır. Gaza basıldığında ise motordan gelen tork her iki tekerleğe iletilmesi gerekirken sadece dönebilecek tekerleğe iletilecektir. Bu durumda kuru zeminde kalan tekerlek yeterli bir güç ile dönmeyecektir. Bu durumda araç bulunduğu yerden çıkamayacaktır.
Eğer bu araç kilitli bir diferansiyele sahip olsaydı, kilit mekanizması devreye girerek iki tekerleğin bağlandığı şaftı kilitler ve tek bir mil gibi döndürürdü. Tekerleklere gelen tork eşit dağıtıldığında ise araç patinaj yapmaz ve saplandığı yerden kolayca çıkabilirdi.