Amortisör, sürüş güvenliği, yol tutuşu ve konfor sağlar. Yollarda bulunan tümsek ve çukurların araç üzerindeki etkiyi emer. Sarsıntıları en aza indirger. Kabin içinde konfor sağlar ve şoförün araç üzerindeki hakimiyetini artırır. Uzun ömürlü olmalarına rağmen darbelere ve kullanıma bağlı olarak bozulurlar. Amortisörler bozulduğu zaman en kısa sürede mutlaka yenisi ile değiştirilmelidir.
Amortisörler Nasıl Çalışır?
Amortisör hareket yönüne ters, hız ile orantılı bir direnç gösterirler. Bir veya daha fazla pistondan oluşur. Pistonun hareketi, mekanik enerjiyi ısıya dönüştürür. Bu sayede darbe sönümlenerek etkisi azaltılır ve her darbede tekerleklerin sıçraması önlenmiş olur. Darbenin şiddetini ortadan kaldırmak, yayların ve süspansiyon sisteminin görevidir. Amortisör sadece enerjiyi emer. Patlak amortisörlü bir araç her çukurdan sonra sıçramaya devam edecektir.
Amortisörlerin Ömrü Ne Kadardır?
Arabadaki tüm hareketli parçalar gibi amortisörlerde zamanla yıpranır ve değiştirilmeleri gerekir. Günümüzde kullanılan amortisörler yaklaşık 80.000 km. dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Ancak amortisörün ne zaman değiştirileceği birçok değişkene bağlıdır. Aracın markası, modeli, kat edilen kilometre ve aracın kullanıldığı yol şartlarına göre kullanım ömrü değişebilir. Ayrıca aracın şehir içi veya otoyolda kullanılması değişim kilometresini önemli ölçüde etkiler. Kalitesine bağlı olarak 4-5 yıl kadar dayanabilir. Tipik bir otomobil, ömrü boyunca 3 veya 4 kez amortisör değiştirmek durumunda kalır.
Amortisör değiştirirken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, çift olarak değiştirilmesidir. Ayrıca aracın ön sağ amortisörü patlamışsa, ön sol amortisörü de değiştirilmelidir. Sadece birinin yeni olması, aracın denge sistemini bozacak ve yol tutuşunu önemli ölçüde etkileyecektir. Ancak diğer amortisör yakın zamanda değiştirildiyse sadece birini değiştirmek bir sorun oluşturmaz.
Amortisör Tamir Edilir mi?
Amortisörler marka, model ve kalitesine göre çok fahiş fiyatlara çıkabilir. Bu nedenle yenisini almak yerine tamir ettirmek isteyebilirsiniz. Ayrıca tamir edilmiş amortisörlerin fiyatı yarı yarıya düşmektedir. Bu işi yapan firmaların elinde, önceden tamir edilmiş ve aracınıza uygun amortisörler bulunur. Hiç beklemeden tamir edilmiş bir amortisörü taktırabilir, kendi patlak amortisörünüzü de firmaya satabilirsiniz. Ayrıca Üstelik işçiliği de satın aldığınız amortisörün içine dahil ettirebilirsiniz. Ancak yenisi kadar performanslı olmayacağını ve kullanım ömrünün daha kısa olacağını da bilmenizde fayda var.
Amortisör Çeşitleri Nelerdir?
Darbeyi sönümlemek amacı ile amortisör içinde gaz veya hidrolik sıvı kullanılır. Gazlı amortisörler daha uzun ömürlü olup genellikle ağır ve lüks segment araçlar için kullanılır. Ayrıca yüksek ağırlıklara dayanabilir ve darbelere karşı daha konforludur. Yağlı amortisörler ise daha düşük segmentteki araçlar için tercih edilir. Ayrıca gazlı amortisörlerden daha ucuz fakat daha kısa ömürlüdürler. Genellikle arıza yaptıklarında hidrolik sızıntıları ile sorunu belli ederler.
Amortisör Arızası Belirtileri
Aracın amortisöründe arıza meydana geldiği zaman aracın yol tutuşu zorlaşır ve araç savrulma tehlikesi ile karşı karşıya kalır. Amortisörde arıza olması sonucu bazı belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında;
- • Sürüş sırasında direksiyon simidinde titreşimler
- Frene basıldığında aracın öne doğru dalması
- • Virajlarda aracın bir yana yaslanması
- Fren durma mesafesinin uzaması (Patlak amortisörler fren tepkilerini %20’ye kadar azaltır)
- • Lastiklerin eşit olmayan şekilde düzensiz aşınması
- Araç kontrolünün, direksiyon hakimiyetinin ve yol tutuşunun azalması
- • Gözle kontrol edildiğinde amortisörün etrafındaki yağ sızıntıları
- Kasislerden geçerken gelen takırtı ve gıcırtı seslerinin artması
- • Sollama esnasında ve yandan esen rüzgârlarda aracın tehlikeli bir şekilde savrulması.
- • Aracın görünüşü daha basıktır.
- Ön amortisörler patlaksa, far ayarları bozulabilir ve gece görüşünde azalmalar olabilir.
- • Islak zeminlerde araç kayar. Araç düşük hızda giderken bile patinaj yapar.
- ABS ve ESP sistemleri düzgün çalışmaz.
Patlak olduğundan şüphelendiğiniz amortisör için basit bir “esneme testi” yapabilirsiniz. Ayrıca kaputa elinizle bastırıp hızlı bir şekilde bıraktığınız zaman; sağlam amortisörün olduğu kısım yavaşça toparlanır ve ikiden fazla esnemez. Patlak amortisörün olduğu kısım ise daha uzun süre yukarı ve aşağı esnemeye devam eder.
